Elke week stellen wij 20 vragen aan een andere ondernemer uit Alkmaar en omgeving. Deze week is het de beurt aan Saskia van der Elst, ‘Toneeljuf’ voor volwassenen!

1. Vertel eens iets over jezelf.
Mijn naam is Saskia van der Elst. Ik ben 51 jaar. Moeder van vier al wat grotere kinderen. Ik geef al ruim 25 jaar les in improvisatietheater. Het past bij mij omdat ik speels, vrolijk en enthousiast ben. Ik hou van dansen, katten, de zee, lachen en bomen.

2. Wat is jouw binding met Alkmaar?
Ik ben 13 jaar geleden in Alkmaar komen wonen. Mijn man woonde daar al met twee dochters. Onze dochter en ik zijn toen bij hun ingetrokken. Dat was best een stap. Ik had 14 jaar in Amsterdam gewoond en nog 3 jaar in Haarlem. Wel weer wennen in een nieuwe stad.

3. Wat doe je in het dagelijks leven?
Ik heb mijn eigen bedrijf ‘De Toneeljuf’. Daarmee geef ik les in improvisatietheater, gericht op persoonlijke ontwikkeling. Ook werk ik in Haarlem in Kinderboekwinkel Kiekeboek. En ik ben moeder. Ook nu ze groter zijn blijft dat een belangrijk deel van mijn leven.

4. Hoe kwam je op het idee om Toneeljuf te worden?
Toen ik begin twintig was wilde ik graag naar de toneelschool. Ik kan goed spelen en het leek mij geweldig om van acteren mijn beroep te maken. Ik kwam helaas niet door de auditie heen en daar werd ik nogal onzeker van. Ik ben gaan zoeken naar mogelijkheden om toch iets met theater te doen. Uiteindelijk vond ik via mijn HBO-opleiding en stage een prachtige werkplek bij een kindertheater in Haarlem. Daar werd ik opgeleid tot dramadocent/regisseur in het improvisatietheater.

5. Wat voor soort toneel bied jij aan?
Mijn eigen methode heet ‘Toneel om te groeien’. Ik zet toneelspelen in als manier om jezelf beter te leren kennen. Het is een vorm van persoonlijke ontwikkeling. In de spelletjes, oefeningen en scenes die we maken komen de deelnemers zichzelf steeds tegen. Spelen houdt je een spiegel voor. Je denkt dat je een rol gaat spelen, maar die rol voed je vanuit jezelf. Het zijn altijd delen van jou die naar boven komen. Juist met improvisatietheater, omdat je daarbij niet werkt met een script en vaste tekst. Dat kan confronterend zijn. Maar doordat het op een speelse luchtige manier gebeurt, valt er vooral veel te lachen.

6. Wie is je doelgroep?
Doordat corona al mijn werk stillegde had ik tijd voor bezinning. Na 25 jaar spelen met kinderen heb ik mijn werk verlegd naar volwassenen. Ik zag dat wij als volwassenen ons zo hebben aangepast aan hoe we ‘denken dat het hoort’ dat wij onszelf zijn kwijtgeraakt. Dat is zo zonde. Onder laagjes van ‘sociaal wenselijk gedrag’ zit onze ware aard verborgen. Door te spelen haal je als het ware je oorspronkelijke zelf naar boven. Dat is een mooi en emotioneel proces. Ik vind het heerlijk om met ‘grote mensen’ die uitdaging aan te gaan. Het is ontzettend dankbaar werk waarin onwijs veel gelachen wordt. Juist die luchtigheid is belangrijk. Ik werk graag met mensen die voelen dat ze vastlopen, dat er meer inzit en die bereid zijn om op een andere manier aan zichzelf te werken.

7. Waar laat je je door inspireren?
Ik laat mij inspireren door het dagelijks leven. De mensen die ik zie. Spontane invallen en ontmoetingen. Ik luister goed naar de verhalen die mensen vertellen. Ik hou van verhalen. Ik luister altijd naar de onderstroom, wat zegt iemand met z’n uitstraling en de stiltes die vallen. Daar zit het echte verhaal verstopt. Ook hou ik heel erg van kinderboeken. In kinderboeken wordt vaak heel helder verteld, waardoor de boodschap ook duidelijk is. Geen ingewikkelde verpakking of interessant gedoe. Wel vaak mooie illustraties en heel veel liefde.

8. Wat is de grootste uitdaging in jouw werk?
Wat ik een uitdaging vind is mensen zover krijgen dat ze durven te gaan spelen. Ze hebben allerlei angsten en aannames over wat theater is. Ze moeten vast raar doen, een podium op, in de belangstelling staan, gekke pruiken dragen, artistiek zijn, enzovoort. Ik maak theater toegankelijk. De stap van je stoel naar de speelvloer voel je bijna niet. Bij mij hoef je als speler nergens aan te voldoen. Je hoeft alleen maar jezelf te zijn en juist dat is voor mensen vaak een enge gedachte, ‘Ben ik wel goed genoeg?’. Ik wil juist zo graag dat mensen gaan voelen dat ze helemaal goed gelukt zijn, ja natuurlijk ben je goed genoeg.

9. Wat is het leukste in jouw werk?
Het is ontzettend leuk om te mogen spelen als werk. Het pure plezier te ervaren van gek doen met elkaar, zonder daarover te oordelen. Wanneer de deelnemers zichzelf daar toestemming voor geven gaan de kwartjes vallen. Dan ontdekken ze waar ze zichzelf censureren en tegenhouden. Vaak gaat dat gepaard met tranen. Ik vind het elke keer weer bijzonder om daarbij te mogen zijn. Dat mensen die kwetsbaarheid voelen en de moed vinden om het te laten zien.

10. Heb je een achtergrond in toneel?
Mijn theaterachtergrond begint op de middelbare school waar ik voor het eerst echt in een groot toneelstuk speelde. Dat vond ik helemaal geweldig. Daarna heb ik op de Theatervormingsklas gezeten en lessen gevolgd aan de Amateurtheaterschool. Ik speel nu bij een amateurgezelschap en maak mijn eigen voorstellingen.

11. Wat leer je er zelf nog van?
Ik leer van elke deelnemer, omdat iedereen een eigen aanpak nodig heeft. Ik moet als docent dus scherp zijn op wat er nodig is. Daarnaast leer ik om mijn eigen comfortzone op te rekken. Ik geef steeds nieuwe oefeningen en spellen om mezelf uit te dagen. Ik leef voor wat ik van mijn deelnemers vraag. Ik leer van hun dapperheid om zelf ook dapper te blijven.

12. Wat maakt jouw werkwijze bijzonder?
Ik ben een open persoon. Ik doe niet anders dan ik ben. Als docent stel ik mij niet boven de groep, ik ben met de groep. Ik speel mee en lach mee en ga zelf ook met regelmaat onderuit. Ik vel geen oordeel. Ik laat zien dat struikelen niet erg is, door zelf te struikelen en weer op te staan.

13. Hoe helpt toneel volwassenen?
Volwassenen hebben geleerd zich aan te passen aan wat hoort. Iedereen heeft in z’n leven wel gehoord dat bepaald gedrag niet passend was en zich moeten conformeren aan de geldende regels en normen. Om bij de groep te horen is meestal aanpassing vereist. Daarmee stoppen we iets van onszelf weg. Vaak gebeurt dat in kleine beetjes tegelijk waardoor het niet zo opvalt. Tot we op een punt komen dat het niet langer gaat. Dan raken mensen gespannen, overspannen, krijgen een burn-out of depressie en functioneren niet meer. Toneelspelen brengt je terug naar jezelf. Het weerspiegelt jou. Je kunt je niet meer verstoppen en leert op een ontspannen en vrolijke manier jezelf weer kennen. Dat is enorme winst.

14. Wat voor reacties krijg je?
De reacties van de deelnemers zijn enorm enthousiast. Op mijn website staan recensies van deelnemers. Die lees ik altijd met een grote glimlach. Het maakt mij trots en dankbaar. Het is voor mij een bevestiging dat ik iets goeds aanbied. Het is onconventioneel en lijkt eng, maar het is juist heel veilig en leuk.

15. Heb je zelf cursussen gevolgd?
Ik heb bij theatersportvereniging Papaver gespeeld in Alkmaar. Dat vond ik heel erg leuk. Theatersport is ook een vorm van improvisatietheater, ik leerde daar veel van. Ik doe altijd cursussen voor mijn persoonlijke ontwikkeling. Zo ben ik gaan zingen bij Helen Botman. Daar deed ik de cursus ‘I Sing’. Juist omdat ik heel erg bang ben om te zingen. Een beetje oprekken buiten de comfortzone helpt mij vooruit.

16. Waar kunnen mensen jou vinden?
www.toneeljuf.nl Ook ben ik actief op facebook, instagram en LinkedIn.

17. Welke ambities heb je nog voor de toekomst?
Ik ben net begonnen met het maken van een solovoorstelling over de beren op de weg die wij voor onszelf bedenken. Die wil ik volgend jaar op de planken brengen. Ik wil als spreker en inspirator aan groepen vertellen en laten voelen hoe leuk bevrijdend spelen is. Ik wil zoveel mogelijk mensen laten kennismaken met spelen. Het verrijkt je leven namelijk en het is heel gemakkelijk toe te passen. Eigenlijk wil ik een speelrevolutie tot stand brengen.

18. Wat vind jij zo mooi aan Alkmaar?
Ik hou van Alkmaar omdat het een overzichtelijke stad is. Een vriendelijke stad. De binnenstad is prachtig natuurlijk, maar de wijk waar ik woon, de houtenhuizenbuurt, is ook geweldig. In Alkmaar is eigenlijk alles dichtbij en het is geen stad van ‘duurdoenerij’. Alkmaar is natuurlijk dichtbij bos, duin en zee. Dat vind ik heel fijn. We gaan vaak wandelen en zwemmen.

19. Wat zijn je favoriete plekjes in Alkmaar?
Ik ben dol op het park De Rekerhout. De Alkmaarderhout is ook onwijs mooi. Er zijn zoveel prachtige bomen. De Hekelstraat vind ik ook fantastisch, eigenlijk de hele oude binnenstad is mooi. Ik kom ook graag in Het Filmhuis en De Vest. We zijn getrouwd in De Sociëteit op het Luttik Oudorp. Dat heeft ook een speciaal plekje in mijn hart.

20. Waar ga jij het liefst iets drinken of eten in Alkmaar?
Ik ben vegetariër, daardoor let ik altijd wel op de kaart voor ik ergens ga eten. Mijn favorieten zijn De Binnenkomer en Uit India. Voor lunch en koffie kom ik graag bij De Koffiemolen, SOEPP en Sencha. Ik hou ook van Stadsstrand De Kade, een vrolijke originele plek.

Wil je als ondernemer ook meedoen aan de rubriek ’20 Vragen aan…’? Stuur dan een mailtje naar [email protected]

Foto: Monique van den Kommer – Zilte C fotografie