Afghaanse vluchtelingen en de val van een coalitie
Column: Gijsbert van Iterson Scholten
Gepubliceerd: 17 september 2021
Er zijn momenten dat grote internationale ontwikkelingen opeens raken aan de politiek in onze gemeente. Niet heel vaak gelukkig, maar de afgelopen weken domineerde de val van Afghanistan opeens ook onze Alkmaarse politiek. Dat leidde tot de val van twee wethouders, waar tot die tijd eigenlijk vrijwel de hele raad best tevreden mee was. Hoe kan zoiets nou gebeuren? Speciaal voor de lezers van de Flessenpost een insider’s account van wat, in ieder geval in mijn ogen, een ‘politiek bedrijfsongeval’ is geweest. Uiteraard enigszins gekleurd door waar ik als PvdA-raadslid wel en niet weet van heb, maar als er een heel andere kant aan dit verhaal zit, hoop ik dat een van mijn collega’s daar volgende week voor u verslag van doet.
Eerst maar eens de feiten. Op 15 augustus namen de Taliban de macht over in Afghanistan. Drie dagen later begon Nederland met de evacuatie van landgenoten en Afghanen die voor de Nederlandse missies in Afghanistan gewerkt hadden. Al na een paar dagen verschenen berichten in de media dat de opvangcapaciteit voor deze mensen snel vol raakte en op woensdag 25 augustus kwam er een officieel verzoek van het ministerie aan alle gemeenten om meer opvangcapaciteit beschikbaar te stellen. Om te voorkomen dat ‘crisisnoodopvang’ (lees: tenten en gymzalen) nodig zou zijn.
Dit was voor de fracties van GroenLinks en PvdA aanleiding om een extra raadsvergadering bijeen te roepen. Een oproep die op donderdag bedacht en op vrijdag gedaan werd. Samen met drie oppositiepartijen. Wij waren, en zijn, ons ervan bewust dat opvang van asielzoekers een gevoelig thema is, waar door verschillende partijen verschillend over gedacht wordt. Daarom wilden we dit niet smoren in een coalitiebesluit, maar open en eerlijk van alle partijen horen hoe zij tegen het opnieuw (tijdelijk) openen van de Vluchthoef aan de Picassolaan of het oude belastingkantoor aan de Robonsbosweg stonden. Eerdere pogingen om het oude belastingkantoor te heropenen voor statushouders, en zo ook de druk op het COA te verlichten, waren op niets uitgelopen. Vanuit de raad waren er door meerdere fracties kritische vragen gesteld over het gebrek aan debat in de raad hierover. Dat wilden we niet nogmaals zo doen.
Ik voerde het woord hierover in de raadsvergadering op 2 september en was zeer verbaasd dat mijn gloedvolle betoog over de noodzaak iets te doen voor deze mensen, slechts vragen opriep over het proces van het bijeenroepen van die raadsvergadering. Klaarblijkelijk waren onze coalitiegenoten zó verbolgen over het feit dat ze pas van dit plan hoorden toen de oproep al klaar was, dat ze besloten een motie van wantrouwen in te dienen tegen de wethouders van PvdA en GroenLinks en ons uit de coalitie te knikkeren.
Nu was het, zeker achteraf bezien, misschien inderdaad beter geweest als we hen eerder hadden geïnformeerd, maar in de dynamiek van het proces en onze oprechte wens hier niet in de coalitie vast een compromis over voor te koken, maar echt de raad aan zet te laten zijn, hebben we dat niet gedaan. ‘Sorry’, had ik graag tegen ze willen zeggen. Heb ik zelfs ook gezegd, maar als de geest eenmaal uit de fles is, zijn dit soort dingen moeilijk terug te draaien. Met de steun van twee oppositiepartijen, waaronder degene die eerst nog het hardste klaagde dat de raad betrokken zou moeten worden bij een besluit over nieuwe opvang, staan twee wethouders dan zo maar op straat. Een ‘bedrijfsongeval’, waardoor het helaas geen minuut meer over de opvang van vluchtelingen ging.
Het goede nieuws is wel dat toen het raadsdebat afgelopen maandag uiteindelijk alsnog plaats vond, vrijwel alle fracties van mening bleken dat de gemeente Alkmaar inderdaad bij zou moeten springen en dus besloot het college woensdag positief te reageren op het verzoek van het COA. Tot januari komen er 450 statushouders in de Vluchthoef. Daarna wordt dat aantal teruggebracht tot 280 (70 gezinnen), plus een aantal noodplekken voor Alkmaarders die anders op straat komen te staan. Na twee jaar wordt het pand alsnog gesloopt en komt er, in samenspraak met de buurt, nieuwbouw voor terug. Een goed plan, dat volgens mij recht doet aan alles wat in de raadsvergadering hierover gezegd is.
Ik hoop dat we die eensgezindheid vast kunnen houden.
Gijsbert van Iterson Scholten
Raadslid PvdA Alkmaar