Asielbeleid
Column: Mieke Biesheuvel
Gepubliceerd: 7 juni 2024
We hebben (bijna) een nieuwe regering. Een uiterst rechtse coalitie die als een van de speerpunten heeft om de asielinstroom stevig te verminderen. Om dat te bereiken is een van de eerste dingen die ze voornemens zijn te doen, het van tafel vegen van de veelbesproken spreidingswet.
Afgelopen januari was het staatssecretaris Van den Burg, VVD-er, die na een lang en vurig pleidooi de Eerste Kamer wist te overtuigen van zijn spreidingswet, waardoor deze per 1 februari jl van start ging. Alle gemeenten in Nederland moeten, op provinciaal niveau, een plan maken waarin zij de voor hen toegekende aantallen asielzoekers gaan opvangen. Daarvoor hebben zij (vooralsnog) tot november de tijd.
Voor Alkmaar staat een opgaaf van 603 opvangplekken te realiseren. Voor maximaal 150 daarvan is inmiddels plek gevonden in het voormalig belastingkantoor aan de Robonsbosweg. Voor ruim 450 asielzoekers moet nog plek gezocht worden. Tenminste, als de spreidingswet blijft bestaan. De kans is groot dat de Alkmaarse coalitie, eveneens een rechtse, weinig animo meer zal hebben om de geplande taak verder uit te voeren nu de kans bestaat dat het spreidingswet helemaal niet doorgaat.
Maar wat helpt het Nederland wanneer die spreidingswet van tafel gaat? Wordt daarmee de instroom van nieuwe asielzoekers minder?
Het antwoord is simpel: nee. Dat zijn namelijk twee totaal verschillende dingen.
De spreidingswet is bedoeld om de asielzoekers die al in Nederland zijn en in afwachting zijn van hun positieve danwel negatieve beschikking van de IND beter te verdelen over het land. Er zijn momenteel te weinig AZC’s voor de hoeveelheid asielzoekers. Dat komt door het beleid van de afgelopen jaren waarin AZC’s gesloten werden als poging de asielinstroom te verminderen. Met als gevolg dat de AZC’s die nu nog open zijn, uit hun voegen barsten en niet aan de vraag kunnen voldoen.
Asielinstroom verminder je niet door het aantal bedden te halveren. Dat is de afgelopen jaren wel gebleken, en toch wil de nieuwe regering dat nog eens proberen.
“Dan roepen we toch gewoon een asielcrisis uit!”
Maar dat gaat Brussel niet goedkeuren. Er is namelijk geen acute asielcrisis (een plotselinge enorme toename van vluchtelingen, zoals dat was in 2014/2015). Het aantal vluchtelingen dat Europa binnenkomt en het aantal dat in Nederland asiel aanvraagt is de laatste jaren redelijk stabiel. In ieder geval stabiel genoeg om het géén asielcrisis te mogen noemen.
Wel is er in Nederland de laatste jaren, door het veelvuldig sluiten en afschalen van het aantal opvangplekken, een opvangcrisis ontstaan. Dat is geen crisis waar Brussel iets aan kan doen, dat is falend binnenlands beleid.
Het tekort aan opvangplekken zal de vluchteling niet afschrikken om toch hier asiel aan te vragen. Uit onderzoeken is namelijk gebleken dat de opvang, of het gebrek daaraan, geen invloed heeft op de keuze waar de vluchteling asiel aanvraagt.
De spreidingswet heeft geen invloed op de instroom van vluchtelingen, maar wel op de wijze hoe de asielzoekers in Nederland onderdak krijgen. In Ter Apel is een constante opvangcrisis omdat mensen die zich daar hebben aangemeld niet door kunnen stromen naar een AZC elders in het land. Omdat er te weinig AZC’s zijn. Dus slapen die mensen noodgedwongen op matrasjes in de gang, of zelfs buiten in het gras. Deze mensen hèbben al asiel aangevraagd en hebben dus het recht om in Nederland onderdak te krijgen zolang hun procedure nog in behandeling is. Die procedure (door de IND) duurt soms kort, een aantal maanden, maar duurt vaker langer dan een jaar; onder andere door personeelstekorten bij de IND.
Voor deze mensen is de spreidingswet, waarbij er in alle gemeenten in Nederland naar extra opvangplekken wordt gezocht, wel een uitkomst. Het samen delen van de lasten is een eerlijke manier om deze opvangcrisis aan te pakken.
In Brussel kan verder gelobbyd worden om de asielinstroom naar Europa te beperken en vluchtelingen eerlijker te verdelen binnen Europa. Dat kunnen wij als land niet zelf bepalen, en vooral ook niet zelf voor elkaar krijgen. Voordat daarover overeenstemming is bereikt en maatregelen van kracht gaan zijn we waarschijnlijk jaren verder.
En in de tussentijd moeten hier in Nederland de asielzoekers nog steeds opgevangen worden en onderdak krijgen. Dat gaat het beste mèt de spreidingswet, waarbij alle gemeenten hun steentje bijdragen.
Mieke Biesheuvel
Email: [email protected]
Facebook: www.facebook.com/MiekeBiesheuvelLA