HomeAdverteerdersTip de redactieColofon Nieuwsbrief ontvangen
Inschrijven Flessenpost uit Alkmaar
Dan spoelt het flesje iedere vrijdag aan in je mail
AANMELDEN
Uw e-mailadres wordt alleen gebruikt voor het versturen van de Flessenpost uit Alkmaar. U kunt altijd de afmeldlink gebruiken, deze is opgenomen in de nieuwsbrief.
close-link

Deel

advertentie

De kannibaal uit Graft

Column: Chris Houtman

De kannibaal uit Graft

De discussie is al jarenlang gaande: moet Nederland excuses maken voor zijn slavernijverleden? De meningen daarover zijn verdeeld, maar vandaag een stukje over iemand voor wie zelfs de meest nederige excuses niet volstaan. Het betreft de Graftenaar Lourens Jacobszoon Slot, die net als zijn 17e eeuwse dorpsgenoot Dirck Dirckszn. Wilre (zie afbeelding hieronder) fortuin maakte in de trans-Atlantische slavenhandel. Waar de inwoners van het nabijgelegen dorp De Rijp vooral bekendheid verwierven met de walvisvaart, zochten veel Graftenaren emplooi als schipper of matroos, onder andere bij de West-Indische Compagnie, die verantwoordelijk was voor de slavenhandel. Waarschijnlijk zagen de meeste inwoners van Graft er in die tijd geen enkel kwaad in. Het verhandelen van Afrikaanse slaven werd goedgepraat vanaf de kansel. Het verlies van ontelbare slaven door geweld, ziekte of mensonwaardige toestanden tijdens het transport, werd niet ervaren als menselijk leed, het was vooral een bedrijfsrisico dat was ingecalculeerd in de prijzen die betaald werden op de Noord- en Zuid-Amerikaanse en Caraïbische slavenmarkten. Maar nu terug naar Lourens Jacobszoon Slot. We weten dat hij stamde uit een bekende familie te Graft. Hij was als schipper werkzaam voor de WIC en kwam in april 1668 voor de kust van Zuid Amerika met zijn slavenschip de Tijger in een storm terecht. Het onderstaande relaas is afkomstig uit de Hollandse Mercuur uit 1669, een jaarlijks verschijnende kroniek gedrukt te Haarlem, waarin tal van nationale en internationale gebeurtenissen werden beschreven: ‘Ook was ’t Schip de Tijger voor langen tijt na Guinea geseylt door tempeest (storm) aen de vaste kust van America by de Amasones vergaen.’ De Mercuur vermeldt dat tweehonderd zielen (lees: slaven) vergingen bij de scheepsramp, maar dat de schipper, stuurman, bootsman en acht andere blanken zich met een ‘Swartinne’ wisten te redden door aan boord te gaan van een sloep, waarmee ze twaalf dagen op zee ronddobberden. Dat ze deze slavin hadden meegenomen gebeurde niet bepaald uit menslievendheid. We lezen weer verder in de Mercuur: ‘Sonder eten alsoo twaalf dagen langh gedreven hebbende wierden (lees: de mannen) rasende en dul van honger bijtende malkander als honden nae de handen. Zy dooden de voorsz. Swartinne daer se hun honger mee stelpten.

Het feit dat de Grafter schipper Lourens Jacobszoon Slot zich met zijn bemanningsleden schuldig had gemaakt aan kannibalisme baarde geen enkel opzien. Nergens in het relaas in de Mercuur is iets van schaamte of compassie te bespeuren. Tweehonderd slaven op zee verloren, het zal een enorme schadepost zijn geweest, maar de koelbloedige moord op een Afrikaanse vrouw, waarna haar lichaam door de bemanning gezamenlijke werd verorberd bleef zonder gevolg. Het werd gepubliceerd in een landelijk goed gelezen kroniek, dus je mag aannemen dat deze schanddaad algemeen bekend was, maar niemand in Graft die daar consequenties aan verbond. Sterker nog: na zijn terugkeer in zijn geboortedorp schopte Lourens Jacobszoon Slot het zelfs nog keurig tot kerkenraadslid en weesvader.  Hieronder een portret van een andere Graftenaar die zich bezighield met de slavenhandel: Dirck Wilre, gouverneur van het beruchte slavenfort Elmina te Ghana, in 1669 geschilderd door Pieter de Wit. Ook Wilre werd na terugkeer in de Lage Landen beschouwd als een eerbiedwaardig mens. Hij werd in 1674 bijgezet in het graf van zijn moeder in de kerk van Graft. In 1668 en 1669 ging het de WIC, ondanks de schipbreuk van Lourens Jacobszoon Slot, economisch gesproken voor de wind. Jaarboeken maken duidelijk dat in beide jaren meer dan vijfduizend slaven vanuit West Afrika naar de Nieuwe Wereld werden verscheept. Dat zijn tienduizend excuses. Plus nog eens ontelbaar veel meer voor al het andere leed dat de Afrikaanse slaven gedurende ruim twee eeuwen werd aangedaan. En natuurlijk verontschuldigingen aan de arme ‘Swartinne’ die door een stel berekende en gewetenloze zeelui als noodproviand aan boord werd genomen van hun reddingsloep. Zelfs ruim 350 jaar later heb ik voor deze schanddaad geen woorden. Ik zou bij god niet weten hoe je dit soort leed ooit nog goed kan maken… Maar excuses… Ja… Dat is tenminste een begin…

Chris Houtman

Foto: Wikipedia/Rijksmuseum Amsterdam

Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.

De kannibaal uit Graft De kannibaal uit Graft
advertentie

Meer 'Kunst & Cultuur':

Open Podium in Park De Oude Kwekerij van start

22 maart 2024

Op zondag 14 april gaat het tiende seizoen van start

Op zondag 14 april gaat het tiende seizoen van het Open Podium in Park De Oude Kwekerij van start in het amfitheater aan de Jan van Scorelkade 6. Het zangduo Jordana en Walter

Duinstreek Kamermuziek Festival

22 maart 2024

Prachtige muziek in monumentale erfgoedlocaties in de Duinstreek

Vier dagen met prachtige muziek in monumentale erfgoedlocaties in de Duinstreek. Geprogrammeerd door de Bergense celliste Quirine Viersen. Met persoonlijkheden

Louis Couperus leeft, en hoe!

22 maart 2024

Eerbetoon aan Louis Couperus in het kader van boekenweek

Louis Couperus stierf ruim 100 jaar geleden (1923) en is nog steeds een van de grootste schrijvers uit de Nederlandse literatuur. De meesten kennen wel zijn romans 'Stille kracht' en

Een festival bouwen doe je samen!

22 maart 2024

Vrijwilligers gezocht voor culturele,-en maatschappelijke projecten

Even totaal iets anders doen dan normaal? Nieuwe mensen leren kennen? Werkervaring opdoen? Genieten van kunst  & cultuur? Ben jij die enthousiaste barkeeper, actieve artiestenbegeleider

Uitverkocht festival Springtijd brengt jonge theatermakers samen

15 maart 2024

Tweede editie van Springtijd een succes

Van 7 t/m 9 maart was Theater de Drukkerij de bruisende festivallocatie van de succesvolle, tweede editie van Springtijd. Springtijd is een festival van Karavaan met avontuurlijk

Lezing ‘Voor als de bom valt…’

15 maart 2024

Bunkers uit de Koude Oorlog in en rond Alkmaar

De Koude Oorlog was de periode van gewapende vrede na de Tweede Wereldoorlog, tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en hun bondgenoten. Op 28 maart vertelt

Karavaan brengt twee premières van aanstormend talent tijdens festival Springtijd

8 maart 2024

Springtijd is van 7 t/m 9 maart in Theater de Drukkerij

Van het leven op een cruiseschip tot een feministisch popconcert. Springtijd, een festival van en voor jonge theatermakers, strijkt van 7 t/m 9 maart neer in Theater de Drukkerij

Het kleine meisje van meneer Linh

8 maart 2024

Theatervoorstelling naar Philippe Claudel

Uit een ver Aziatisch land vlucht meneer Linh met zijn pasgeboren kleindochter. Al zijn krachten geeft de oude man aan de zorg voor zijn kleine meisje. Misschien is zij de

The Fun Part of Art

1 maart 2024

Lezing ‘Ter Lering en Vermaak’ over symboliek in de 17e-eeuwse kunst

Een vermakelijke les, gegeven door de Alkmaarse kunstliefhebber Bas Zevenbergen, waarbij je met nieuwe ogen leert kijken naar aloude meesterwerken uit de 17e eeuw. En waardoor

Steen papier schaar

1 maart 2024

Vanaf 2 maart te zien bij Kunstuitleen Alkmaar

Met het aftelspelletje steen papier schaar  kun je bepalen wie aan de beurt is bij een spel als tikkertje of verstoppertje. Wie is het lot gunstig gestemd? Wie is de eerste? Dit spelletje

Boekenweek 2024: Bij ons in de familie

1 maart 2024

Het thema van de Boekenweek (16 t/m 24 maart) is Bij ons in de familie.  Familie is een thema dat raakt aan de basis van ieders bestaan. Want iedereen maakt deel uit van een familie

Honderd jaar Lucebert in honderd objecten

1 maart 2024

Honderdste geboortejaar van kunstenaar Lucebert wordt gememoreerd met grote overzichtstentoonstelling

Stedelijk Museum Alkmaar presenteert de tentoonstelling 100XLucebert ter gelegenheid van het honderdste geboortejaar van dichter en beeldend kunstenaar Lucebert

Internationale Vrouwendag in De Alkenaer

23 februari 2024

Viering Henriëtte Roland Holst met voordracht, theater, film en muziek

8 Maart is het Internationale Vrouwendag. Cultuurpodium De Alkenaer haakt hier op in met een prachtige, avondvullende voorstelling ‘De zachte krachten zullen zeker winnen’

Opening foto-expositie over thuisloze jongeren in Kunstuitleen Alkmaar

23 februari 2024

Op zondagmiddag 25 februari wordt de expositie om 13 uur feestelijk geopend

Op zondag 25 februari opent de foto-expositie ‘Onder één dak’ bij Kunstuitleen Alkmaar. Fotograaf Melanie Beermann (27 jaar) volgde 3 jongeren uit Alkmaar die ervaring

Lense was hier!

16 februari 2024

Te zien in Museum in 't Houten Huis

In de koude winter van 1962 kreeg De Rijp er een hartverwarmende inwoner bij. Lense bouwde een klein huisje aan de Zuiddijk om tot een fijne Atelierwoning. In 1978 deed hij dit

Monique Groffen Zandkunstenaar

16 februari 2024

2 maart te zien op Het Plein in Graftdijk

Zandtekenen is een techniek waarbij op een verlichte glasplaat met zand wordt getekend. Door middel van projectie is deze bijzondere kunstvorm live te zien. Het optreden

Reuring in De Alkenaer op 2 maart

9 februari 2024

Schrijvers, dichters, muzikanten en andere kunstenaars vanuit het hele land

Al vele jaren is dichter Alja Spaan de organisator van het maandelijkse culturele feestje 'Reuring', waar schrijvers, dichters, muzikanten en andere kunstenaars vanuit het

Tess & Colet (sopraan en harp)

9 februari 2024

Liederen, aria's en harpsolowerken van barok tot hedendaags

Het prachtige duo, Tess Marique Oostwouder (sopraan) en Colet Nierop (harp), staat garant voor een middag geweldige muziek. Voor dit concert hebben ze een kleurrijk programma

22ste Van Foreest Publiekslezing door Gerdi Verbeet

2 februari 2024

Kinderen en oorlog, een verhaal zonder einde

Gerdi Verbeet is een Nederlandse politica. Voordat ze aan haar politieke carrière begon, was Verbeet werkzaam als docent en later vervulde zij allerlei functies in het beroepsonderwijs

Voorouderspreekuur bij het Regionaal Archief

2 februari 2024

Deskundigen beantwoorden vragen over stamboomonderzoek

Een inloopmiddag voor iedereen die vragen heeft over stamboomonderzoek en familiegeschiedenis: op vrijdag 23 februari organiseert het Regionaal Archief in Alkmaar voor

Alkmaarse dichters thuis in de bieb

26 januari 2024

Van 25 tot 31 januari is er weer de jaarlijkse Gedichtenweek

Van 25 tot 31 januari is er weer de jaarlijkse Gedichtenweek. Niet alleen in Nederland maar in ons gehele taalgebied: Dus ook Vlaanderen. Het thema is dit keer Thuis

Poëzieweek Poetry Jam met Alkmaars stadsdichter

26 januari 2024

Lonneke van Heugten trap Poëzieweek af

Op vrijdag 26 januari van 19:30-21:30 uur trapt Alkmaars stadsdichter Lonneke van Heugten de Poëzieweek in Bibliotheek Alkmaar Centrum af met een eigenzinnige

Oproep aan beeldend kunstenaars

12 januari 2024

Schrijf je nu in voor KunstCultuurWeekend in Oudorp

Het KunstCultuurWeekend in Oudorp vindt dit jaar plaats in het weekend van 10 t/m 12 mei. Het wordt een spannende mix van beeldende kunst en podiumkunsten

Eerste expositie van jonge Kunstenaar Adriaan van Pijkeren in Alkmaar

12 januari 2024

Te zien bij LijnB op het Ritsevoort

Deze jonge autodidacte kunstenaar treedt voor het eerst naar buiten om zijn werken te mogen laten zien. Adriaan is 21 jaar en schildert op een wijze die ook wel

Interview met schrijver/journalist Jannetje Koelewijn

12 januari 2024

14 januari in de Alkenaer

Het afgelopen jaar is Antiquariaat De Alkenaer druk bezig geweest met een grote verbouwing. 'Podium voor cultuur en debat, antiquariaat & leescafé' prijkt er nu met sierlijke

Kunst in de Maak

12 januari 2024

Met Nelleke Bosland

Vanaf 10 januari 2024 werkt kunstenaar Nelleke Bosland 4 weken in de expositieruimte van Kunstuitleen Alkmaar. Ze start met een stuk tape op de muur en vloer

Theatercollectief BLAUWDRUK wordt het stadsgezelschap van Alkmaar

22 december 2023

Hiermee spreken zij een commitment uit naar de stad en haar inwoners

Het jonge theatercollectief BLAUWDRUK, dat al een aantal jaar met spraakmakende voorstellingen in en rondom Alkmaar te zien is geweest, wordt vanaf 2024 het vaste gezelschap

Veel deelnemers in 2023 bij Ontzet-wandelingen

22 december 2023

De belangstelling voor de vijf themawandelingen overtrof alle verwachtingen

2023 werd door Alkmaar bestempeld als een jubeljaar. Hierin herdachten wij dat het 450 jaar geleden was dat de moedige Alkmaarders na een hevige strijd het Spaanse

Vrij Zijn Theater presenteert “Assepoester en de Alkmaarse Peetmoeder”

15 december 2023

Een Betoverende Familievoorstelling voor de Kerstvakantie

Het Vrij Zijn Theater in Alkmaar, met een hart voor gemeenschapskunst en educatie, is verheugd om zijn nieuwste familievoorstelling aan te kondigen: "Assepoester en de Alkmaarse

Nieuwe cursussen bij het Regionaal Archief

15 december 2023

Stamboom uitzoeken en oude teksten lezen

Het Regionaal Archief in Alkmaar is dé plek om je stamboom uit te zoeken of meer te weten te komen over de geschiedenis van de regio. En het archief helpt iedereen die wil beginnen

Kerst met Reynaert in Alkmaar

15 december 2023

Live-hoorspel plaats van hét meesterwerk uit de Middelnederlandse letterkunde: Reynaert de Vos

Rondom kerst 2023 vindt in Fabrique Unique te Alkmaar een live-hoorspel plaats van hét meesterwerk uit de Middelnederlandse letterkunde: Reynaert de Vos. Sinds

Schrijfster Joke Hermsen in de Alkenaer

15 december 2023

'Hoe blauw is de lucht aan de andere kant van de heuvels'

'Onder een andere hemel' is het nieuwe, lang verwachte boek van Joke J. Hermsen. Het is een filosofisch memoir, een reisverslag en een literair essay ineen, over heimwee

Collectie OHV ‘Het Schermereiland’ naar Regionaal Archief

1 december 2023

Van de zolder van het raadhuis van Graft naar de archiefdepots

Een mooie stap voor het Regionaal Archief Alkmaar en Oudheidkundige Vereniging ‘Het Schermereiland’: de omvangrijke collectie archiefmateriaal van de

Lonneke van Heugten haar eerste optreden als stadsdichter

1 december 2023

Op 1 november treedt zij op in het Cultuurcafé van Fabrique Unique

Op 1 november jl. is poëet-performer Lonneke van Heugten gestart als de nieuwe Alkmaarse stadsdichter. Op vrijdag 1 december zal zij haar eerste publieke optreden hebben in het CultuurCafé

Inschrijven Flessenpost uit Alkmaar
Dan spoelt het flesje iedere vrijdag aan in je mail
AANMELDEN
Uw e-mailadres wordt alleen gebruikt voor het versturen van de Flessenpost uit Alkmaar. U kunt altijd de afmeldlink gebruiken, deze is opgenomen in de nieuwsbrief.
close-link
Terug