Bidden voor een wonder op de huizenmarkt
Column: Chris Houtman
Gepubliceerd: 23 juli 2021
Garantie wordt er niet gegeven, maar als je in deze tijden van schaarste op de woningmarkt op zoek bent naar een nieuw onderkomen en je bent katholiek èn goedgelovig aangelegd, dan kan het zin hebben om eens langs te gaan in het kapelletje van het Heilig Bruurke van Megen, in de gemeente Oss. Deze kandidaat heilige van Westfriese afkomst kwam in 1868 in Hoorn ter wereld en werd Jan genoemd. Hij verhuisde in 1878 met de familie naar Alkmaar alwaar hij het merendeel van zijn jeugd sleet. Zijn vader was een alom gerespecteerde inwoner van de kaasstad, directeur van bierbrouwerij den Burg aan de Bierkade en lid van de Alkmaarse gemeenteraad. De kleine Jan was misdienaar in de R.K. Sint Laurentiuskerk aan het Verdronken Oord. Hij wilde graag priester worden en vertrok in 1881 naar het klein seminarie Hageveld te Heemstede. Hij bleek echter niet zo goed te kunnen leren en keerde terug naar Alkmaar, waar hij aanvankelijk als bakkersknecht werkte maar daarna in de leer kwam bij de beroemde schilder Alexander Kläsener. Niet alleen werd Jan onderwezen in de beginselen van diens veelal religieus getinte kunst, hij stond ook model voor Kläsener die veel samenwerkte met de architect Cupyers. In de Sint Laurentiuskerk is een fresco van diens hand te zien, met daarop de processie van het bloedwonder van Alkmaar inclusief twee misdienaars. De jongen links is Jan, de rechter knaap is diens schoolgenoot Evert Rijkenberg. Na vijf jaar voor Kläsener te hebben gewerkt koos Jan in 1891 dan toch definitief voor het geestelijk leven. Priester kon hij niet worden, maar broeder wel. Hij kwam terecht bij de Franciscanen in Wijchen. Bij zijn intreden in het klooster nam hij een nieuwe zelfgekozen naam aan: Everardus, wellicht als eerbetoon aan zijn jeugdvriend Evert. Omstreeks 1899 belandde de jonge broeder in het Franciscaner klooster te Megen, waar hij – met uitzondering van enkele jaren in Heerlen en Woerden – voor de rest van zijn leven zou verblijven. De bescheiden Everardus werkte als portier van het klooster en ontving de gasten en buurtgenoten, die erg op hem gesteld waren en dikwijls hun problemen en zorgen met hem deelden. Broeder Everardus Witte bracht veel tijd door in de kapel, devoot biddend voor alle mensen die hem om raad, geestelijke steun of diens gebed hadden gevraagd. En aangezien velen van zijn bezoekers het gevoel hadden dat de gebeden van Everardus daadwerkelijk hielpen, verwierf de getogen Alkmaarder alras de Brabantse bijnaam Heilig Bruurke. Behalve als portier bleef hij ook actief met verf en kwast, zowel als huis- en kunstschilder. Voor de kapel van de Clarissen in Megen maakte hij enkele fresco’s. De laatste maanden van zijn leven, voordat hij in december 1950 stierf, besteedde hij veel tijd aan de schilderkunst en maakte onder meer een werk waarop hij zichzelf afbeeldde in een boot, samen met een meisje en een zeis, het symbool van zijn verlangen naar de dood.
Zoals dat gaat bij veel volksheiligen ontstond er na zijn overlijden een spontane devotie. Aanvankelijk werd hij begraven in de kloostertuin, maar de toeloop van mensen die bij zijn graf kwamen bidden was dermate groot dat men in 1954 een speciale kapel voor hem bouwde, waarin zijn lichaam te ruste werd gelegd in een praalgraf die het Heilige Bruurke uitbeeldt, in zijn habijt, op de rug liggend met de handen gevouwen. Pelgrims gebruiken het beeld om er gebedsintenties achter te laten, geschreven op stukjes papier die ze tussen de plooien van zijn pij stoppen, of tussen zijn vingers of in diens oren of op zijn gesloten ogen. De Franciscanen van het klooster in Megen halen iedere dag de briefjes op en nemen de intenties mee in hun eigen gebeden, maar het merendeel van de bezoekers is er stellig van overtuigd dat het op voorspraak van Everardus Witte was, dat hun gebeden in de hemel zijn verhoord. Je kunt bij hem terecht voor alle dagelijkse zorgen, maar uit de schriftelijke dankbetuigingen die in de kapel worden achtergelaten blijkt dat het Heilig Bruurke vooral wordt bedacht door mensen die op zoek waren naar een woning. Dus wie weet, in deze bizarre huizenmarkt waar je moet hopen op een wonder, zou Everardus Witte misschien weleens je beste optie kunnen zijn…
Chris Houtman
Illustratie bierbrouwerij: maker onbekend / Collectie Regionaal Archief Alkmaar / PR 1005013.
Illustratie beeld Heilige Bruurke: Dqfn13/ Wikimedia, beeldhouwer Jac. Maris
Devotieprentje broeder Everardus, bisdom Den Bosch
Voormalige Everardus Witte School, nu College Hotel Alkmaar
Klik op één van de afbeeldingen voor een vergroting.
Deel
