Goeie ouwe vrijheid van meningsuiting, het geliefde stokpaardje van ons land. Wat mooi dat dat allemaal mag en wat steken we onszelf graag af tegen landen waar geen vrijheid van meningsuiting is. Joechee, men mag hier alles roepen! En daar vind ik wat van…

Want wat roept men zoal? Gelijke kansen, vrijheid van geloofsovertuiging, pro-keuze, je uitspreken over de politiek of over je seksuele geaardheid. Enkele voorbeelden die ik persoonlijk toejuich. Maar is dat alles wat we horen? Moslimhaat, vrouwenhaat, homohaat, klimaatontkenning, aansturen op anarchie en het bedreigen van politici. Ja, dat mag ook allemaal.

Zegt men iets dat schuurt of regelrecht haatdragend is, dan wordt onmiddellijk de ‘vrijheid van meningsuiting-kaart’ getrokken. Lekker puh, ik mag zeggen wat ik wil. Dat klinkt best infantiel hè? En dat is het ook. Maar hoewel infantiel, is het allerminst onschuldig en kan het verstrekkende gevolgen hebben voor de maatschappij.

Als jij op Twitter zegt dat Mark Rutte een pedofiel is en dat wordt duizenden keren geretweet, moet je toch snappen dat je iets in gang hebt gezet. Dat kan ook al op zeer kleine schaal. Als jij met je matties in de kleedkamer iemand uitmaakt voor homo, gesteund door je medematties, dan zal diegene zich nooit veilig voelen in het elftal. Erger nog; dit soort gedrag kan één van de matties er op den duur toe aanzetten om zijn homofobie om te zetten in geweld. Jouw woorden rechtvaardigen dat gedrag, ook onbedoeld.

Waar ik op doel is het (al bestaande) gedachtegoed dat homo’s raar of vies zijn. Je zegt niet iets controversieels, je echoot een gedachtegoed dat er al is. Toen Johan Derksen begon over een vrouw en een kaars, was half Nederland gechoqueerd. Eigenlijk hadden we dat niet moeten zijn. Het gedachtegoed dat vrouwen slechts een lustobject zijn was er namelijk al. Johan Derksen was slechts de echo. Ik heb hier mensen in mijn omgeving smakelijk om horen lachen. Dat is dus wat het doet, het rechtvaardigt het gedachtegoed en zal iemand ertoe kunnen bewegen een dergelijke actie als ‘grapje’ te herhalen.

Dit kan je toepassen op elke vorm van haat. Vrijheid van meningsuiting wordt gebruikt als excuus om haat te zaaien, in stand te houden of aan te jagen. Je neemt geen enkele verantwoordelijkheid voor je eigen woorden en voelt je niet schuldig als iemand ze omzet in daden, jij was het niet, toch?

De groepen die slachtoffer zijn van dit achteloos geroep zijn bovendien meestal minderheden of mensen die strugglen met acceptatie of maatschappelijke positie. In het Engels noemt men dit fenomeen ‘punching down’. Grappen maken en zeer kritisch zijn over mensen die ‘zwakker’ zijn dan jij. Dat ene jongetje op de basisschool, die gepest wordt door iedereen. Wederom infantiel gedrag dus.

Wees je bewust van wat je zegt. Neem je verantwoordelijkheid en zorg dat je niet bijdraagt aan een hatelijk narratief dat er al is. Ja, je mag overal iets van vinden (doe ik ook), maar bedenk goed wat je wil bijdragen als je weer op verjaardag gaat. Mag je kritisch zijn? Ja. Maar denk na over de insteek. Je kunt ook een gesprek voeren over waarom je moeite hebt met een bepaalde cultuur of levensstijl, zonder alleen maar te spuien dat iets vies of achterlijk is.

Tegen mensen zoals ik wordt onmiddellijk de ‘woke-kaart’ getrokken. Ook een leuke, hierover later meer.

PS Voor cabaretiers is dit een heel lastig thema, er wordt zelfs gesproken van een mijnenveld. Iemand die wat mij betreft een goede balans heeft gevonden is de Brit Ricky Gervais. Hij staat op Netflix, check it out!