‘Wat zijn de plannen?’

‘Plannen?’

‘Ja, je vakantie! Wordt het Zuid-Europa, het Middellandse Zeegebied of de Atlantische kust? Golden oldie Frankrijk of hip, hot en happening Albanië? Heb je vakantieplannen?’

‘O, vakantieplannen, die geweldige tijd van het jaar wanneer ik mezelf een extra dosis schuldgevoel cadeau kan doen. Het is als deelnemen aan een spelshow genaamd “Fout of Niet?” waarbij ik altijd, maar dan ook altijd, de verkeerde keuze maak.

Ik wil het liefst naar het buitenland, nieuwe culturen opsnuiven, nieuwe plekken ontdekken, en mijn smaakpapillen verrassen met exotische gerechten. Maar nee, zodra ik het woord ‘vliegen’ laat vallen, word ik meteen gezien als de schurk zonder vliegschaamte. Je weet wel, die persoon die vrolijk de planeet verpest, zich ongevraagd opdringt aan anderen en denkt dat culturele toe-eigening een leuke hobby is. Dus ja, verplicht thuisblijven lijkt de enige moreel verantwoorde keuze. Dat geeft ook veel minder stress.

Maar als ik thuisblijf, tja, dan ben ik ineens die egoïstische kluizenaar die niets bijdraagt aan de economie van landen die die toeristische impuls juist zo hard nodig hebben. Bovendien, reizen zorgt voor culturele uitwisseling en creëert nieuwe inzichten, toch? Tenminste, dat zeggen ze allemaal in die inspirerende reisdocumentaires en Instagram-posts.

Dus hier sta ik, gevangen tussen mijn verlangen naar avontuur en de maatschappelijke druk om een heilige te zijn. Het voelt alsof ik een trapeze-act doe zonder vangnet, balancerend tussen duurzaamheid en culturele sensitiviteit, terwijl ik ondertussen probeer mijn eigen geluk en behoefte aan ontspanning niet te vergeten.

Misschien moet ik gewoon mijn tent in de achtertuin opzetten, doen alsof ik in de tropen ben en mijn eigen exotische gerechten koken. Probleem opgelost! Dan kan ik op vakantie gaan zonder het huis te verlaten, mijn CO2-voetafdruk blijft piekfijn in orde en niemand kan me beschuldigen van het betreden van andermans culturele terrein. Hoewel, ik kan al voorspellen dat mijn buurman me dan beschuldigt van geluidsoverlast als ik vrolijk meezing met mijn favoriete vakantiehits en het verstoren van de lokale fauna.

Het is tegenwoordig een mijnenveld. Vroeger was vakantie gewoon vakantie. Je pakte je koffers, ging ergens heen, genoot van je tijd en kwam terug met souvenirs en verhalen. Nu moet je een hele ethische afweging maken voordat je überhaupt een vliegticket boekt. En als je dan eindelijk een beslissing hebt genomen, moet je je voorbereiden op een spervuur van meningen en kritiek, ongeacht je keuze.

Neem bijvoorbeeld mijn vriend B. Hij ging vorig jaar naar Bali, dacht even lekker te ontspannen op het strand. Hij kwam terug en moest zich verdedigen tegen beschuldigingen van overtoerisme en het verwoesten van het lokale ecosysteem. En dan heb je mijn collega Z, die besloot om een staycation te doen en haar geld lokaal uit te geven. Zij kreeg te horen dat ze een xenofobe huismus was die geen oog had voor de noden van andere economieën. Je kunt het nooit goed doen, lijkt het wel.

Dus, wat te doen? Misschien moet ik het concept van de vakantie helemaal herzien. In plaats van ergens fysiek heen te gaan, kan ik een virtuele reis maken. Zet ik een VR-bril op en verken ik de wereld vanuit mijn luie stoel. Geen CO2-uitstoot, geen culturele toe-eigening, gewoon ik en mijn technologie, rustig door digitale landschappen wandelend. Wel energie slurpend, maar een kniesoor die daar op let.

Of ik omarm gewoon het onbekende. Ik boek die reis naar Albanië, maak vrienden met de lokale bevolking, geniet van de prachtige kustlijnen en de rijke cultuur. En als iemand me dan vraagt of ik geen vliegschaamte heb, glimlach ik vriendelijk en zeg ik: “Ik ben op zoek naar balans, net als iedereen. En soms betekent dat gewoon een beetje plezier hebben in een andere omgeving.”

Ja, dat klinkt als een plan. Een beetje avontuur, een beetje bewustzijn en een flinke dosis zelfspot. Want als we allemaal eerlijk zijn, is het leven al ingewikkeld genoeg zonder onszelf constant schuldig te voelen. Dus, Albanië, here I come! Of misschien toch gewoon een staycation de achtertuin.  Oh jee, nu krijg ik toch ineens last van een acute dosis keuzestress.’

Kraantje