Wat zoal een filibuster is
Column: Erwin Bromlewe
Gepubliceerd: 7 oktober 2022
Weet u wat een filibuster is? Dat is zó lang een betoog voeren, dat er geen tijd meer is voor een besluit. Deze praktijk ontstond in Amerika, waar bijvoorbeeld de gehele bijbel wordt voorgelezen, zodat er geen besluitvorming komt. Volgens sommige mensen is de filibuster een briljante vondst om binnen de regels van het spel een discussie te winnen. Volgens anderen – waaronder ikzelf – een smakeloze truc om het debat lam te leggen.
Overigens, de twijfelachtige eer van langste filibuster komt toe aan Strom Thurmond die 24 uur en 18 minuten aan het woord was om stemming te voorkomen over een wetsvoorstel dat gelijk stemrecht voor alle geslachten, etniciteiten en ‘rassen’ zou regelen.
Ik vind zoiets smakeloos, omdat het de democratische rechten ondermijnt. Je kaapt een vergadering en voorkomt dat besluiten kunnen worden genomen. Voorstanders zullen zeggen dat het een democratisch recht is om het woord te mogen voeren, en daar hebben die voorstanders groot gelijk in. Maar ik vind het een oneigenlijk gebruik van of oneigenlijke intentie voor dat recht en dat maakt de praktijk verwerpelijk.
Er zijn genoeg grappige voorbeelden te vinden van filibusters. Daarom snap ik wel dat het woord filibuster verwant is aan het Nederlandse woord vrijbuiter. Het klinkt een beetje als een streek uit een jongensboek, een beetje ondeugend, net binnen de lijntjes gekleurd en in die zin goed gevonden. Een vrijbuiter wordt echter ook omschreven als ‘eigengereid persoon’ en daarmee als: ‘aanmatigend, dwars, lastig en niet meegaand.’ En daarmee zijn we aangekomen bij onze eigen lokale politiek in Alkmaar.
Gelukkig hebben we in Alkmaar een maximum spreektijd en moet men zich bij het onderwerp houden. Daarmee is ‘echt’ filibusteren bijna onmogelijk, maar sommige raadsleden komen verdacht dichtbij. Zo hebben we een stortvloed aan formele raadsvragen gekregen; vragen die duizenden euro’s kosten en die heel veel tijd en aandacht van veel mensen vragen. Die tijd kan niet worden besteed aan het helpen van Alkmaar. Zulke vragen zijn dus (ook) een manier om het ambtenarenapparaat lam te leggen. Met een kwade blik zou je kunnen denken dat dit ook bedoeld is, hoewel het allemaal best mag en ook een belangrijk democratisch recht is.
Een nieuwe vondst is het gebruiken van de ‘rondvraag’ om bijna de hele avond met elkaar te spreken, zodat de normale agenda niet kan worden behandeld. Je kondigt een hoop rondvragen aan, stelt veel doorvragen, krijgt bijval van je oppositiegenoten, schorst nog eens een keer en de avond is voorbij. Andere manieren zijn meerdere tweeminutendebatten aanvragen, veel moties indienen of andere dingen te doen die de agenda laten vol lopen. De gemeenteraadsvergadering duurde deze week daarom bijna drie keer langer dan normaal.
Zo vernieuwt OPA momenteel het filibusteren ingrijpend in Alkmaar, samen met de vrienden van de SeniorenPartij Alkmaar en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. ‘Werkelijk een democratisch feest,’ hoor ik mezelf denken, terwijl ik in mijn raadszetel zit en de vergadering volg. Kijk ze eens lekker lastig doen en aanmatigende taal richting de wethouders verzinnen. Opstootje zoeken, weer een paar minuten gewonnen.
Eigenlijk is dit gedrag het best te vergelijken met tijdrekken in voetbal. Irritant spelen, een schouderduwtje krijgen, á la Neymar vijf meter verder rollen, krokodillentranen, met een brancard naar de zijlijn worden gedragen en zodra je daar bent aangekomen kwiek uit die brancard schieten, klaar om het spel verder te vertragen.
Inmiddels verstrijkt de tijd en komt niemand aan spelen toe. Ik vind politiek te belangrijk om met zulke praktijken te vervuilen. Waarom denken deze politici op deze manier Alkmaar te dienen? Welk voordeel halen we hier uit? Het is spelbederf en het voorkomt stappen vooruit. En dat terwijl de inflatie omhoog schiet, de energierekening blijft stijgen, de vluchtelingencrisis niet is opgelost, het klimaat blijft opwarmen et cetera.
Aanmatigend, hoor.
Erwin Bromlewe
Raadslid GroenLinks
Deel
